საქართველოში ბავშვთა ინსტიტუციონალიზაციის მიზეზების კვლევა, 2022

12 ივნ 2022

კვლევის მიზანს წარმოადგენს საქართველოში 2005 წლიდან განხორციელებული დეინსტიტუციონალიზაციის რეფორმის სიტუაციური ანალიზი, არსებული მარეგულირებელი ჩარჩოების, ჩატარებული კვლევების, მიღწეული პროგრესისა და დეინსტიტუციონალიზაციის პროცესში არსებული ხარვეზების შესწავლის/გამოკვეთის გზით. კვლევა, ამავდროულად, მიზნად ისახავს დეინსტიტუციონალიზაციის რეფორმის შემდგომი გაძლიერებისთვის საჭირო რეკომენდაციების შემუშავებას.

ზემოაღნიშნული მიზნის მისაღწევად, კვლევის ფარგლებში შემუშავებულია შემდეგი ამოცანები:

• იმ ფაქტორების გამოკვლევა, რომლებიც ოჯახებს ბავშვების ინსტიტუციებში მიბარებას აიძულებს
• იმ ფაქტორების გამოვლენა, რომლებიც ხელს უწყობს ოჯახებს შვილების დაბრუნებაში და იმის გაანალიზება, თუ როგორ მოქმედებს სხვადასხვა გარემოება ოჯახების გადაწყვეტილებებზე
• იმ დამხმარე სერვისების იდენტიფიცირება, რომლებიც საჭიროა ოჯახის ერთიანობის შესანარჩუნებლად, რათა გაუმჯობესდეს ბავშვების რეინტეგრაციის პროცესი და, შესაბამისად, ინსტიტუციურ ზრუნვაში მოხვედრილი ბავშვების რაოდენობა შემცირდეს

კვლევის მიზნისა და ამოცანების მისაღწევად ჩატარდება როგორც რაოდენობრივი, ისე თვისებრივი კვლევა. რაოდენობრივი კვლევა მიზნად ისახავს ინსტიტუციებში მყოფი ბავშვების აღწერას, მათ შესახებ სტატისტიკური ინფორმაციის მოპოვებას ისეთ საკითხებზე, როგორებიცაა: ზრუნვის დაწესებულებებში მყოფი ბავშვების რაოდენობა, მათი სქესობრივ-ასაკობრივი განაწილება, ბავშვების სოციალური ფონი (მათ შორის ჰყავთ თუ არა მშობლები, აქვთ თუ არა შეზღუდული შესაძლებლობები და ა.შ.). შესაბამისი ინსტიტუციებიდან ინფორმაციის მიღებისთვის ვითანამშრომლებთ საქართველოს განათლების სამინისტროსთან, რეგიონული განვითარების სამინისტროსთან, საქართველოს საპატრიარქოსთან და მუსლიმ თემთან. ზემოაღნიშნული ინფორმაციის მოპოვება მოხდება ორი გზით: ელექტრონული და პირისპირი კომუნიკაცია.

ამასთანავე, პროექტის თვისებრივი კომპონენტის ფარგლებში განსაზღვრულია სამაგიდე კვლევის, ბიოგრაფიულ-ნარატიული ინტერვიუების, ფოკუს-ჯგუფებისა და სიღრმისეული ექსპერტული ინტერვიუების ჩატარება. სამაგიდე კვლევისთვის გაანალიზდება არსებული კანონები ბავშვთა უფლებების შესახებ, აგრეთვე, მსგავს თემაზე ჩატარებული ანალიტიკური ანგარიშები.

ფოკუს-ჯგუფებისა და ბიოგრაფიულ-ნარატიული ინტერვიუებისთვის კვლევის ფარგლებში გამოყოფილია შემდეგი სამიზნე ჯგუფები:

• დიდი ზომის სამზრუნველო დაწესებულებები: 1) ბავშვები, 2) მშობლები, 3) მზრუნველები/მენეჯმენტი
• მიმღები ოჯახი (მინდობით აღზრდა): 1) მზრუნველები, 2) პირები, რომელთაც ზრდასრულობის შემდეგ დატოვეს მიმღები ოჯახი, 3) პირები, რომლებიც მიუხედავად ზრდასრულობისა, კვლავ მიმღებ ოჯახებში ცხოვრობენ
• მცირე საოჯახო ტიპის სახლები: 1) ბავშვები, 2) მშობლები, 3) მენეჯმენტი
• ბიოლოგიური ოჯახი: 1) ბავშვები, 2) მშობლები

სულ კვლევის ფარგლებში ჩატარდება 70 ბიოგრაფიულ-ნარატიული ინტერვიუ (ბავშვები, ბენეფიციარები) და 11 ფოკუს-ჯგუფი (მშობლები, მზრუნველები, მენეჯმენტი, „კოალიცია ბავშვებისა და ახალგაზრდებისთვის“ საბჭოს წევრები). ამასთანავე, განსაზღვრულია 7 სიღრმისეული ინტერვიუს ჩატარება ძირითად დაინტერესებულ მხარეებთან, სოციალურ მუშაკებთან.

ბიოგრაფიულ-ნარატიული ინტერვიუები და სიღრმისეული ექსპერტული ინტერვიუები ჩატარდება პირისპირ, ხოლო ფოკუს-ჯგუფები - შერეულად, როგორც დისტანციურად, ისე ონლაინ პლატფორმა Zoom-ის გამოყენებით.